Η ψυχοκοινωνική υγεία του παιδιού

Η ανάπτυξη του παιδιού στο μεγαλύτερο μέρος πραγματοποιείται μέσα στο πλαίσιο της οικογένειας. Η οικογένεια και σε δεύτερο επίπεδο το σχολείο αποτελούν σημαντικούς παράγοντες για την ανάπτυξη του παιδιού και την ψυχοκοινωνική του υγεία. Η οικογένεια αποτελεί ένα σημαντικό φορέα κοινωνικοποίησης του παιδιού, ενώ συμβάλλει και στην ψυχοκοινωνική και συναισθηματική του ανάπτυξη. Πρόκειται για το πρώτο και βασικό κοινωνικό πλαίσιο μέσα στο οποίο εντάσσεται το παιδί και διαμορφώνει την ταυτότητά του και την προσωπικότητά του. 

Μέσα στην οικογένεια, οι γονείς αποτελούν τα κεντρικά πρόσωπα αναφοράς του παιδιού αλλά και το βασικό περιβάλλον με το οποίο αλληλεπιδρά το παιδί. Άμεσα ή έμμεσα, η οικογένεια επηρεάζει κάθε κοινωνική συμπεριφορά, αποκλίνουσα ή μη, καθώς το παιδί από την αρχή της ζωής του χτίζει μέσα στο οικογενειακό πλαίσιο τη βάση της προσωπικότητάς του. Μέσα στην οικογένεια αποκτά εμπειρίες που θα επηρεάσουν τη σχέση με τον κόσμο που το περιβάλλει και θα το βοηθήσουν να εξελιχθεί και να αποκτήσει ικανοποιητικά επίπεδα ψυχοκοινωνικής υγείας.

Η ψυχοκοινωνική υγεία του παιδιού επηρεάζεται από ένα σύνολο παραγόντων που πηγάζουν από την οικογένεια, όπως το εισόδημα, την φυλή και άλλους κοινωνικούς παράγοντες που συμβάλλουν στην εμφάνιση προβλημάτων στο επίπεδο της υγείας. Η ψυχοκοινωνική υγεία των παιδιών επηρεάζεται από την επιθετική συμπεριφορά, την κοινωνική στήριξη, τον εκφοβισμό και την βία μέσα στην οικογένεια. Η αλληλεπίδραση του παιδιού με την οικογένεια είναι ιδιαίτερα σημαντική για την συναισθηματική και κοινωνική ανάπτυξη του παιδιού, ενώ η ψυχοκοινωνική υγεία εξαρτάται και από τις συγκρούσεις μέσα στην οικογένεια, την αντικοινωνική συμπεριφορά του πατέρα, καθώς και την γενικότερη εμπλοκή του πατέρα. Ιδιαίτερα σημαντική είναι η πρώιμη αναγνώριση των κοινωνικοσυναισθηματικών και συμπεριφορικών προβλημάτων των παιδιών.

Η ψυχοκοινωνική υγεία του παιδιού περιλαμβάνει πλευρές της κοινωνικής και ψυχολογικής κατάστασης του παιδιού καθώς και της νοητικής/ ψυχικής και συναισθηματικής υγείας του παιδιού. Η ψυχοκοινωνική υγεία περιλαμβάνει πολλές πλευρές του ατόμου και αναφέρεται στις κοινωνικές συνθήκες της νοητικής και συναισθηματικής υγείας, καθώς και ψυχολογικές και κοινωνικές πλευρές της ζωής του ατόμου. 

Ψυχικά υγιή είναι τα άτομα που τείνουν να αντιδρούν με θετικό τρόπο απέναντι σε καταστάσεις, και είναι περισσότερο πιθανό να χρησιμοποιούν ένα λογικό τρόπο σκέψης. Σημαντικό ρόλο παίζει η ύπαρξη στενών δεσμών με σημαντικούς ανθρώπους και η κοινωνική στήριξη από τους άλλους. Οι κακές κοινωνικές σχέσεις φαίνεται πως οδηγούν σε κακή ψυχοκοινωνική υγεία, ενώ η καλή ψυχοκοινωνική υγεία οδηγεί σε σημαντικές θετικές επιπτώσεις στο άτομο. Η υγεία του παιδιού συνδέεται αλλά και καθορίζεται από ψυχοκοινωνικούς παράγοντες, ενώ σημαντικό ρόλο παίζουν τα κοινωνικά δίκτυα, η ψυχοκοινωνική διαδικασία, η συναισθηματική στήριξη και οι κοινωνικές επαφές.

Για την εξασφάλιση της ψυχοκοινωνικής υγείας των παιδιών είναι υπεύθυνο ένα σύνολο παραγόντων που περιλαμβάνει την οικογένεια, το σχολείο και την πολιτεία. Όλοι θα πρέπει να είμαστε ενημερωμένοι και ευαισθητοποιημένοι σχετικά με τους παράγοντες που επιδρούν αρνητικά στην ψυχοκοινωνική υγεία του παιδιού. Η ψυχοκοινωνική υγεία του παιδιού παίζει καθοριστικό ρόλο στην μετέπειτα ψυχική υγεία του ατόμου ως ενήλικα πλέον.

Παπαδοπούλου Ελένη- Ψυχολόγος