Συντροφικότητα και επικοινωνία στο ζευγάρι

Είναι σημαντικό για τα παιδιά να βλέπουν μια καλή συντροφική σχέση στο σπίτι καθώς μεγαλώνουν. Διαφορετικά είναι πιθανό ότι θα επαναλάβουν τα λάθη των γονιών τους. Η συντροφική σχέση σήμερα είναι πιο δύσκολο από ποτέ να διατηρηθεί, καθώς συχνά υπονομεύεται από τη σύγχυση για τον προσδιορισμό των ρόλων, τα χρήματα, τη δουλειά και την πειθαρχία που πρέπει να ασκηθεί στα παιδιά.

Προειδοποιητικά σημάδια σε μια συντροφική σχέση είναι:

·         Ο θυμός, που είναι ένα επικίνδυνο συναίσθημα που προκαλεί εντάσεις

·         Η αρνητική κλιμάκωση, που σημαίνει ανταπόκριση στην εχθρική συμπεριφορά και κατά συνέπεια κλιμάκωση ή άνοδο του επιπέδου του εκνευρισμού.

·         Άρνηση του συζύγου να δεχτεί την επίδραση της συζύγου του.

·         Σκληρή αρνητική εισαγωγή, κατά την έκφραση μιας ανάγκης ή μιας παράκλησης.

Είναι διαφορετική η συναισθηματική επιβάρυνση που προκαλείται από τη φράση «Με αγνοείς εντελώς τώρα τελευταία. Τι τρέχει μαζί σου;» από ότι με τη φράση «Μου λείπεις τώρα τελευταία. Θα ήθελα να σε έχω περισσότερο μαζί μου, κάθε μέρα».

Οι καλές συντροφικές σχέσεις απαιτούν δουλειά, θέλουν σχεδιασμό, υποστήριξη, αγώνα και προγραμματισμό. Είναι σημαντικό και οι δύο σύντροφοι να είναι θετικοί στον τρόπο που δέχονται τις ιδέες του συντρόφου και στον τρόπο που εκφράζουν τις δικές τους ιδέες.

Η αρνητικότητα δεν έχει να κάνει μόνο με τον τόνο της φωνής μας ή με αυτά που λέμε, αλλά και με τον τρόπο με τον οποίο είμαστε παρόντες για το σύντροφό μας: τον τρόπο που τους κοιτάζουμε ή δεν τους κοιτάζουμε, τον τρόπο που τους ακούμε ή προσέχουμε αυτό που έχουν να μας πουν.

Ως σύντροφοι θα πρέπει να αναζητάμε ο ένας στον άλλο τα θετικά του χαρακτηριστικά. Σε μια σχέσης αγάπης δεν θα πρέπει να δυσφημούμε το σύντροφό μας. Αν το κάνουμε, δεν βγάζουμε λάθος μόνο το σύντροφό μας, αλλά και τον εαυτό μας και τη σχέση μας. Πάντα θα πρέπει να έχουμε στο μυαλό μας ότι οι άνδρες και οι γυναίκες αγαπούν διαφορετικά, επομένως θα πρέπει να το κατανοήσουμε, ώστε να αποφύγουμε να επικρίνουμε τους συντρόφους μας με βάση τις αντιλήψεις του δικού μας φύλου.

Όταν μέσα στο ζευγάρι η γυναίκα τονίζει συχνά τα λάθη που κάνει ο άνδρας της και προσπαθεί να τον διορθώσει με βάση τα δικά της πιστεύω, τις δικές της πεποιθήσεις και αντιλήψεις, του δημιουργεί ένα αίσθημα απογοήτευσης και παραίτησης. Μπορεί να έχει την επιθυμία να αγωνιστεί, να προσπαθήσει να κάνει κάποιες αλλαγές. Ωστόσο, η αποδοκιμασία ή η έλλειψη αποδοχής και επαίνου, για αυτό που έχει κάνει, μπορεί να τον αποτρέψει από την αγάπη ή ακόμη και από την ερωτική επιθυμία. Όλοι έχουν την ανάγκη να νιώθουν ότι ο άλλος τους αγαπά και τους δέχεται όπως είναι. Η βασική ανάγκη της γυναίκας είναι να νιώθει ότι ο σύντροφός της νοιάζεται για αυτήν, για τις σκέψεις της, για τη μητρική της ευθύνη, καθώς και για τις ανησυχίες της. Επίσης, η γυναίκα χρειάζεται να νιώθει ότι εκείνος την καταλαβαίνει και τη σέβεται, όπως είναι. Δεν θέλει να την ταπεινώνει για αυτό που νιώθει όσο ανόητα κι αν νομίζει εκείνος πως είναι. Χρειάζεται να νιώθει ασφαλής μαζί του και αποδεκτή για αυτό που είναι, ακόμα και για εκείνα τα κομμάτια του χαρακτήρα της που διαφέρουν από  τα δικά του.

Το ζευγάρι δεν θα πρέπει να καβγαδίζει μπροστά στα παιδιά του. «Για να κυβερνήσεις ένα παιδί, πρέπει πρώτα να κυβερνήσεις τον εαυτό σου». Η συζήτηση είναι ένας πολιτισμένος τρόπος διαφωνίας και αποτελεί για τα παιδιά ένα πρότυπο μέσα από το οποίο μπορούν να φτάσουν στο συμβιβασμό, να βρουν μια λύση. Οι γονείς δρουν ως πρότυπα στα παιδιά τους, για αυτό θα πρέπει να φροντίζουν ώστε να καλλιεργούν το σεβασμό για τον εαυτό τους και για τους άλλους. Οι γονείς ενεργούν ως πρότυπα ρόλων. Οι γονείς θα πρέπει να λένε ‘όχι’ με αγάπη και ‘ναι’ με αγάπη. Η ταπείνωση, ο υποβιβασμός, οι ετικέτες και οι χαρακτηρισμοί είναι καταστροφικά για την αυτοεκτίμηση.

Σε κάθε διαπροσωπική σχέση, αλληλεπίδραση και επαφή σημαντικό ρόλο παίζει ο τόνος της φωνής. Το μήνυμα δεν είναι μόνο σε αυτό που λέμε, αλλά και στο πως το λέμε. Είναι σημαντικό όταν εκφράζουμε ένα μήνυμα να έχουμε βεβαιότητα στην φωνή, να είμαστε σίγουροι για αυτό που λέμε. Στην επικοινωνία και σε κάθε μας συνδιαλλαγή με τους άλλους σημαντικό ρόλο παίζει και ο σεβασμός. Όταν απευθύνομαι στον άλλο και η φωνή μου εκφράζει θυμό τότε και ο άλλος θα αντισταθεί ή θα θυμώσει. Η αυστηρότητα σε κάποιες περιπτώσεις επιβάλλεται, χωρίς όμως να συγχέεται με τον θυμό.

Σε κάθε σχέση είναι σημαντικό να υπάρχει αλληλοσεβασμός. Οι καλοί τρόποι που προσπαθούμε να μάθουμε στα παιδιά θα πρέπει να σχετίζονται με τον σεβασμό και την ευγένεια. Και πως θα τα μάθουν αυτά τα παιδιά; Τα παιδιά μιμούνται τον τρόπο με τον οποίο φέρονται οι ενήλικες μεταξύ τους. Δεν μπορούμε να χρησιμοποιούμε υβριστικό λεξιλόγιο, να έχουμε απαξιωτική συμπεριφορά απέναντι σε άλλους, να μιλάμε άσχημα για άλλα άτομα και να απαιτούμε από το παιδί να μην τα κάνει αυτά. Το παιδί στέκεται περισσότερο στις συμπεριφορές παρά στα λόγια. Έτσι, ως ενήλικες θα πρέπει να μιλάμε μεταξύ μας με τον τρόπο που θέλουμε να μας μιλάνε τα παιδιά, να μεταχειριζόμαστε ο ένας τον άλλο με σεβασμό, να μιλάμε με σεβασμό ο ένας στον άλλο, να αφήνουμε τους άλλους να τελειώνουν την πρότασή τους, πριν μιλήσουμε, να απαντάμε με ολόκληρες προτάσεις και όχι με μισόλογα, να κοιτάζουμε τους άλλους στα μάτια όταν τους μιλάμε.

Η επικοινωνία στηρίζεται στην επιθυμία και των δύο να ακούσουν, να κατανοήσουν τον άλλο και να μπορέσουν να μπουν στη θέση του άλλου. Επικοινωνία είναι η ανταλλαγή μηνυμάτων μεταξύ δύο ή περισσότερων ανθρώπων, μέσω της οποίας αναπτύσσονται σχέσεις. Η λειτουργία της επικοινωνίας εξυπηρετεί σημαντικές πτυχές της ζωής του ανθρώπου, όπως είναι η κάλυψη βασικών αναγκών, η ενίσχυση και διατήρηση της αίσθησης του εαυτού, η ανταλλαγή πληροφοριών, η αυτοανάπτυξη, κ.α.

Για να είναι επιτυχημένη- αποτελεσματική η επικοινωνία, θα πρέπει η πληροφορία που λαμβάνει και κατανοεί ο δέκτης να είναι η ίδια ή να συμφωνεί με αυτήν που μεταδόθηκε από τον πομπό, γεγονός όμως που δεν αρκεί να οδηγήσει στην θετική κατάληξη ενός συμβάντος. Η επικοινωνία δεν είναι μια απλή μεταβίβαση πληροφοριών ή νοημάτων καθώς επηρεάζεται από φόβους, συναισθήματα, εμπειρίες, ανησυχίες, πιστεύω και την αυτοεκτίμηση των ατόμων.

Ο καθένας μας διαθέτει ένα σύστημα από αντιλήψεις, με βάση το οποίο καταλαβαίνει την πραγματικότητα. Αυτό το σύστημα βασίζεται, με την σειρά του, στις προηγούμενες εμπειρίες μας (προσωπικές, κοινωνικές, επαγγελματικές) στην παιδεία και στην ευρύτερη καλλιέργειά μας, αλλά και στην τωρινή διάθεση, στις ανάγκες και στις προσδοκίες μας. Έτσι, κάθε άνθρωπος βρίσκει την ισορροπία του, με τον δικό του ιδιαίτερο τρόπο, μέσα στην περίπλοκη πραγματικότητα που τον περιβάλλει και η οποία, χωρίς τον μηχανισμό που περιγράφηκε, θα μετατρεπόταν σε χάος.

Η επικοινωνία ανάμεσα στους ανθρώπους θα πρέπει να χαρακτηρίζεται από ευγένεια, κατανόηση, ενσυναίσθηση (μπαίνω στη θέση του άλλου και βλέπω το θέμα από τη δική του οπτική γωνία), σεβασμό, αποδοχή του άλλου και της διαφορετικότητας.

Παπαδοπούλου Ελένη- Ψυχολόγος