Βλέποντας την ταινία… «5000 σκεπάσματα»

“5000 Blankets”

"Μερικές φορές πνίγεσαι τόσο στα δικά σου προβλήματα, που ξεχνάς ότι υπάρχουν άνθρωποι εκεί έξω που περνούν πολύ χειρότερα..."

 Μια ταινία γεμάτη από μηνύματα και νοήματα, μια ταινία γεμάτη ευαισθησίες, που εμπνεύστηκε από πραγματική ιστορία. Η ταινία περιγράφει ένα κίνημα, το οποίο ξεκίνησε από μια οικογένεια, στην προσπάθειά της να βοηθήσει τους άστεγους της χώρας, βοηθώντας έτσι και τον δικό της άνθρωπο, που εξαιτίας μιας ψυχικής ασθένειας εξαφανίστηκε από το σπίτι. Ο μικρός γιος της οικογένειας μαζί με τη μητέρα του ήρθαν αντιμέτωποι με την εξαφάνιση του πατέρα από το σπίτι για μεγάλο χρονικό διάστημα, χωρίς να έχουν κανένα σημάδι από αυτόν. Προσπαθώντας να τον βρουν αρχίζουν να ψάχνουν στους άστεγους του Τέξας και τότε συνειδητοποιούν ότι λίγο πριν την έναρξη του χειμώνα στην πόλη υπάρχουν πάρα πολλοί άστεγοι άνθρωποι, οι οποίοι δεν έχουν τρόπο να ζεσταθούν. 

 

Περνώντας μια δύσκολη κατάσταση και βιώνοντας ορισμένα αρνητικά πράγματα, όλοι χρειαζόμαστε κάτι για να κρατηθούμε, για να μπορέσουμε να πιστέψουμε ότι αξίζει η ζωή και ότι θα μπορέσουμε να τα καταφέρουμε… Έχοντας ως αφετηρία αυτό, μητέρα και γιος αναπτύσσουν ένα όραμα, που τους γεμίζει με ελπίδα και δύναμη. Βγαίνουν στον δρόμο και έρχονται σε επαφή με τους άστεγους της πόλης, αναπτύσσοντας αισθήματα συμπόνιας και νοιαξίματος για αυτούς και προσπαθούν να τους βοηθήσουν, τουλάχιστον να τους εξασφαλίσουν ένα σκέπασμα για τις κρύες μέρες του χειμώνα.

Μέσα από αυτή τη δράση μαζεύουν αρκετές κουβέρτες, που μπορούν να προσφέρουν στους άστεγους. Είναι δύσκολο να τους προσεγγίσουν και ορισμένους να τους πείσουν ότι είναι μια καλοπροαίρετη κίνηση όλο αυτό, γιατί αυτοί βοηθώντας τους άστεγους ευελπιστούν ότι θα βοηθήσουν και τον δικό τους άνθρωπο, που βρίσκεται αβοήθητος κάπου εκεί έξω… Ένας τρόπος να σταθούν στα πόδια τους, να ελπίσουν και να μπορέσουν να αντλήσουν δύναμη. Με αφορμή ένα οικογενειακό θέμα που αφορούσε μια ψυχική διαταραχή, αναπτύχθηκε ένα ολόκληρο κίνημα, ευαισθητοποίησης προς τους ανθρώπους που βρίσκονται στον δρόμο χωρίς σπίτι, αλλά και προς άτομα που είναι πονεμένα και ταλαιπωρημένα στη ζωή.

Η ταινία εκτός από το κίνημα θέτει προβληματισμούς και αποτυπώνει με ικανοποιητικό τρόπο τις δυσκολίες που βιώνει η οικογένεια του ατόμου με ψυχική διαταραχή, αλλά και πόσο επώδυνο και ψυχοφθόρο είναι και για το ίδιο το άτομο να προσπαθεί να ξεφύγει από τον ίδιο τον εαυτό. Η οικογένεια βιώνει αρκετές αλλαγές εξαιτίας της ψυχικής διαταραχής του συζύγου. Η σύζυγος μετά την εξαφάνισή του ανακαλύπτει ότι ο σύζυγός της είχε πολλά χρέη και η ίδια έπρεπε να πουλήσει το σπίτι της και να βρει δουλειά, ενώ στη συνέχεια έπρεπε να συνηθίσουν να μένουν σε ένα πολύ μικρότερο σπίτι μαζί με τη μητέρα της. Παρόλα αυτά, αντί να μείνουν στο κακό που τους βρήκε προσπαθούν να προσφέρουν γύρω τους σε πολλούς ανθρώπους που πονάνε, που είναι άστεγοι.

Η ταινία θίγει ταυτόχρονα πολλά κοινωνικά ζητήματα: την ψυχική διαταραχή και την ντροπή να μιλάμε για αυτή, την τάση να κρύβουμε τις ψυχικές ασθένειες ή να μειώνουμε τη σημαντικότητά τους, τον εκφοβισμό ή τη βία που δέχονται τα ίδια τα άτομα με ψυχικές ασθένειες ή το οικογενειακό τους περιβάλλον λόγω του στιγματισμού (πάντα περιθωριοποιούνταν ο «τρελός» και η «οικογένεια του τρελού»), οι δυσκολίες των ανθρώπων που παλεύουν με την έλλειψη στέγης και τα τραύματα που φέρουν από τα χτυπήματα της ζωής, τα οικογενειακά δράματα που κρύβει ο κάθε άστεγος, που για εμάς είναι ένας ακόμη άστεγος, που ζητιανεύει στον δρόμο. Αρκετά περιγραφικά και με παραστατικό τρόπο παρουσιάζεται η ασθένεια που βιώνει ο πατέρας: ακούει φωνές, έχει παραισθήσεις και προσπαθεί να δραπετεύσει από αυτές, προσπαθεί να ξεφύγει και σκέφτεται και την αυτοκτονία.

Η ταινία περιγράφει το κίνημα που αναπτύχθηκε στο Τέξας πριν από περισσότερο από 15 χρόνια, όταν η Cyndi Bunch και ο γιος της Phillip άρχισαν να κάνουν φιλανθρωπίες μαζεύοντας σκεπάσματα, καθώς ανησυχούσαν για τον σύζυγο και πατέρα τους που εξαφανίστηκε λόγω της σχιζοφρένειας που είχε. Επειδή δεν μπορούσαν να τον βρουν και υπέθεταν ότι βρίσκεται ανάμεσα στους 5.000 άστεγους της πόλης, άρχισαν να συγκεντρώνουν κουβέρτες ώστε να τις μοιράσουν στους άστεγους λίγο πριν τα Χριστούγεννα κι ενώ το κρύο αναμενόταν να είναι έντονο. Η φιλανθρωπία αυτή ονομάστηκε “η Ευχή του Phillip” και συνεχίζει να κάνει δράσεις μέχρι και σήμερα, επεκτείνοντας τη συλλογή αντικειμένων και σε άλλα είδη.

 

 

Πηγή:

https://www.cbsnews.com/texas/news/5000-blankets-new-movie-keller-family/?ftag=CNM-00-10aag7e.

 

Κουραβάνας Νικόλαος- Παπαδοπούλου Ελένη, Ψυχολόγοι, MSc.

Συγκινησιακά εστιασμένη θεραπεία: για ζευγάρια

Το μοντέλο της συγκινησιακά εστιασμένης θεραπείας (EFT) ξεκίνησε από τους Johnson και Greenberg, το 1985, κατά τη θεραπεία ζευγαριών, όπου στόχος ήταν να βρεθούν και να εφαρμοστούν αποτελεσματικές θεραπευτικές κινήσεις και διεργασίες που οδηγούν τις σχέσεις των ζευγαριών από τη δυσφορία στην ικανοποίηση και την εμπιστοσύνη. Βασικοί σκοποί της θεραπείας είναι οι εξής: «βιωματική προσέγγιση των ενσυναίσθητων καθρεφτισμών της συναισθηματικής εμπειρίας, της μη παθολογικοποιητικής αποδοχής και της δύναμης της ταύτισης και της συνεχούς εμπλοκής του θεραπευτή με τον παρόν της σχέσης» (σελ. 31). 

 

Η Johnson παρατήρησε επαναλαμβανόμενα μοτίβα στις ιστορίες των ζευγαριών: «φόβους απώλειας και εγκατάλειψης, μοναξιά, αδυναμία σύνδεσης, απώλεια εμπιστοσύνης, φόβους απόρριψης και μια αίσθηση αποτυχίας» (σελ. 31). Τα μοτίβα αυτά οδηγούσαν τη θεραπεία ζεύγους προς μια νέα κατεύθυνση. Οι στενές συντροφικές σχέσεις στηρίζονται σε συγκινησιακούς δεσμούς, που είναι γεμάτοι από τις ίδιες έντονες επιθυμίες, ανάγκες και συγκινήσεις, όπως οι δεσμοί που αναπτύσσονται ανάμεσα στους γονείς και το βρέφος. «Το συναίσθημα θεωρήθηκε τόσο ως στόχος όσο και ως φορέας αλλαγής για τη δημιουργία επανορθωτικών συγκινησιακών εμπειριών με στόχο την ανανέωση της σχέσης, έτσι ώστε να μειωθεί η δυσφορία που νιώθει το ζευγάρι.

Η προσέγγιση EFT αποτελείται τη Θεωρία του Δεσμού, τη συστημική προσέγγιση και την ανθρωπιστική, βιωματική προσέγγιση με έναν ρεαλιστικό τρόπο, που σέβεται την ικανότητα του πελάτη ώστε να μπορέσει να αλλάξει και να ωριμάσει. Σύμφωνα με την οπτική του Δεσμού, ο θεραπευτής παραμένει στη σωστή πορεία, συντονίζεται με το κανάλι του Δεσμού και επικεντρώνεται «στον στόχο της δημιουργίας στιγμών ανταπόκρισης που καλύπτουν τις εκπεφρασμένες ανάγκες των συντρόφων για ασφαλή συγκινησιακή μέθεξη». Στόχος του θεραπευτή είναι να παρατηρήσει προκλήσεις, πράξεις, παρορμήσεις και συναισθηματικές εκφράσεις και έπειτα να τα αξιολογήσει, «ως σήματα που μαρτυρούν κρίση σύνδεσης και άγχος αποχωρισμού» (σελ. 32-33). Ο θεραπευτής προσεγγίζει το ζευγάρι μέσα από το πρίσμα του Δεσμού και βλέπει πως όλα όσα συμβαίνουν ανάμεσα στους συντρόφους αφορούν ουσιαστικά το πόσο σημαντικοί είναι ο ένας για τον άλλο.

«Η Θεωρία του Δεσμού ορίζει ότι το ουσιαστικό πρόβλημα μιας ρομαντικής σχέσης σε κρίση είναι οι λανθασμένες απόπειρες των συντρόφων να ικανοποιήσουν την καθολική ανθρώπινη ανάγκη για μια συνεκτική σχέση Δεσμού. Η Θεωρία του Δεσμού επίσης παρέχει καθοδήγηση σε έναν θεραπευτή ζευγαριών ως προς το τι είναι απαραίτητο και επαρκής ώστε να αναδιαρθρώσει αναποτελεσματικά μοτίβα σχέσης μετατρέποντάς τα σε ασφαλείς συγκινησιακές συνδέσεις και ανθεκτικούς σταθερούς δεσμούς» (σελ. 33).

Αρχικά, στο πλαίσιο της θεραπείας θα πρέπει να γίνει αναγνώριση και εξοικείωση με τον κύκλο των αρνητικών αλληλεπιδράσεων. Στόχος είναι η οικοδόμηση συμμαχίας και η αξιολόγηση των πληροφοριών του ζευγαριού. Ο θεραπευτής ακούει με ενσυναίσθηση τους πελάτες ώστε να καταλάβει την ιστορία τους. Στα πρώτα βήματα της θεραπείας, οι σύντροφοι βιώνουν την αίσθηση ότι έχουν χάσει τη συναισθηματική τους ισορροπία και βρίσκονται σε μια κατάσταση απειλής.

Στο δεύτερο στάδιο, στόχος είναι η θεραπεία να προχωρήσει στα πρωταρχικά συναισθήματα του Δεσμού, ώστε να δημιουργηθούν νέοι τρόποι προσέγγισης και ανταπόκρισης που συμβάλλουν στην αναδιαμόρφωση του δεσμού και τον μετατρέπουν σε σχέση ασφάλειας και μέθεξης. Αφού κατανοήσουν τον φαύλο κύκλο μέσα στον οποίο βρίσκονται, ο κάθε σύντροφος προσπαθεί να προσεγγίσει το άλλο μέλος του ζευγαριού και να ικανοποιήσει τις ανάγκες του.

Στο τρίτο στάδιο, στόχος είναι να παγιωθούν οι θετικοί κύκλοι σύνδεσης και να αποτελέσουν μέρος στη ζωή του ζευγαριού.  «Οι σύντροφοι και ο θεραπευτής στοχάζονται πάνω στους εξελισσόμενους κύκλους διεύρυνσης και ανάπτυξης και δημιουργούν από κοινού ιστορίες ανθεκτικότητας – πώς μετακινήθηκαν από την κρίση στην ασφάλεια και πώς αυτές οι αλλαγές προβάλλονται στην κοινή μελλοντική ζωή τους. Όταν οι σύντροφοι έχουν βρει τον δρόμο για μια βαθιά ικανοποιητική αίσθηση βιωμένης ασφάλειας, είναι πιθανό να παραμείνουν σε αυτό το μονοπάτι ασφαλούς σύνδεσης» (σελ. 37).

 

Πηγή:

Brubacher, Lorrie L. (2020). Εφαρμόζοντας τη συγκινησιακά εστιασμένη θεραπεία- EFT. Βασικά στοιχεία της αλλαγής. Εκδόσεις Gutenberg.

Κουραβάνας Νικόλαος- Παπαδοπούλου Ελένη, Ψυχολόγοι, MSc.

Το συναίσθημα στη συγκινησιακά εστιασμένη θεραπεία (EFT)

Η συγκινησιακά εστιασμένη θεραπεία (EFT) εστιάζει στο συναίσθημα ως στόχο αλλά και ως φορέα αλλαγής. Είναι σημαντικό να κατανοήσουμε ότι το συναίσθημα είναι μια έννοια που εμπεριέχει αισθήσεις, σκέψεις και δράσεις. Το συναίσθημα εμπεριέχει και λογική, είναι κάτι περισσότερο από αισθήσεις ή συναισθηματική εμπειρία. 

 

«Το πρώτο πυρηνικό χαρακτηριστικό της διεργασίας του συναισθήματος αφορά το πότε εμφανίζεται». Μέσα σε μια σχέση το συναίσθημα ενεργοποιείται όταν ένα σήμα απειλεί με την απώλεια ενός προσώπου Δεσμού ή όταν η απειλή βιώνεται και το πρόσωπο Δεσμού είναι απρόσιτο. Ο Bowlby υποστηρίζει ότι στις στενές διαπροσωπικές σχέσεις υπάρχουν πυροδοτικές καταστάσεις όπου οι άνθρωποι είναι γενετικά συνδεδεμένοι με τέτοιο τρόπο ώστε να αντιδρούν με φόβο και αποφυγή. «Μια νύξη ότι κάποιος μπορεί να είναι αποκομμένος χωρίς τη θέλησή του από ένα πρόσωπο Δεσμού αποτελεί σήμα κινδύνου σε ολόκληρο τον κύκλο ζωής του ανθρώπου» (σελ. 159).

«Το δεύτερο  πυρηνικό χαρακτηριστικό του συναισθήματος είναι ότι πρόκειται για μια πολυεπίπεδη, γρήγορα εκτυλισσόμενη, δυναμική διεργασία. […] Τα συναισθήματα ως μια πολύπλευρη διεργασία, μας κάνουν να αισθανόμαστε, προετοιμάζουν το σώμα μας για προστριβή ή φυγή, μας εξωθούν να δράσουμε, ενεργοποιούν σκέψεις για τον εαυτό, τον άλλο και το πλαίσιο, και χρωματίζουν αντιλήψεις» (σελ. 159-160). Σε στιγμές απειλής ενεργοποιείται το σύστημα Δεσμού και καλύπτει σωματικές ή συναισθηματικές απειλές. Τα χειρότερα πράγματα που μπορεί να βιώσει ένας άνθρωπος είναι η απομόνωση και ο περιορισμός. Οι μεγαλύτερες απειλές που βιώνει το άτομο θα πρέπει να αντιμετωπιστούν μέσα από ένα ασφαλές πρόσωπο δεσμού, το οποίο να μπορεί να προσεγγιστεί από το ίδιο το άτομο για να ρυθμίσει τους φόβους, τον πόνο, το άγχος και την αβεβαιότητα.

Το EFT εστιάζει στα βασικά συναισθήματα που αναγνωρίζονται από τον Ekman και άλλους θεωρητικούς. Πρόκειται για τον θυμό (κυρίως δευτερεύων αντιδραστικός θυμός απέναντι στη μη αποκριτικότητα του συντρόφου), την έκπληξη και τη χαρά, τη λύπη και το άγχος (λόγω της μοναξιάς ή του πόνου ενός συντρόφου), την ενοχή ή την ντροπή (εξαιτίας αρνητικών μοτίβων για τον εαυτό) ή φόβοι (ότι ο εαυτός είναι ανεπαρκής και ανίκανος να αγαπήσει και να αγαπηθεί) και φόβος ή τρόμος (για εγκατάλειψη ή απόρριψη). Το κεντρικό συναίσθημα είναι ο φόβος. Το πρωτογενές ένστικτο επιβίωσης που κινητοποιεί τα άτομα να αναζητήσουν εγγύτητα το ένα στο άλλο είναι ο φόβος απώλειας και κοινωνικής απόρριψης. Ο φόβος μειώνεται όταν υπάρχει διαθέσιμο το άτομο- πρόσωπο Δεσμού, που αποτελεί ασφαλή βάση για παρηγοριά και ασφάλεια.

Τα συναισθήματα περιέχουν μηνύματα αναγκών και κινήτρων για δράση, προσανατολίζοντας τα άτομα στον κόσμο τους και λέγοντας τι χρειάζονται και θέλουν για να επιβιώσουν και να ευημερήσουν. «Τα ασφαλή άτομα μπορούν να αφουγκραστούν τις ανάγκες που είναι απαρτιωμένες στο συναίσθημα και να αναζητήσουν υποστήριξη από τους άλλους σε δύσκολες στιγμές. […] Οι ασφαλείς άνθρωποι μπορούν να αναγνωρίσουν τα προσαρμοστικά μηνύματα ανάγκης που είναι απαρτιωμένα στα πρωτογενή συναισθήματα και μπορούν να στείλουν σαφή μηνύματα ανάγκης για υποστήριξη» (σελ. 162-163). Οι σύντροφοι που δεν έχουν έναν ασφαλή δεσμό αλληλοϋποστήριξης «εγκλωβίζονται σε ένα συναισθηματικό ντόμινο ή τη μέγγενη ενός συναισθήματος» (σελ. 163).     

 

Πηγή:

Brubacher, Lorrie L. (2020). Εφαρμόζοντας τη συγκινησιακά εστιασμένη θεραπεία- EFT. Βασικά στοιχεία της αλλαγής. Εκδόσεις Gutenberg.

 

Κουραβάνας Νικόλαος- Παπαδοπούλου Ελένη, Ψυχολόγοι, MSc.